Het Nieuwe Instituut

Collecting Otherwise stelt voor om de collectie en de praktijk van het verzamelen en archiveren te lezen vanuit een perspectief dat aansluit bij de huidige maatschappelijke veranderingen. Om dit te doen, zal het zich richten op het ontwikkelen van alternatieve methoden voor het verwerven, classificeren en uitdragen van erfgoed. Op basis van een reeks archieven die deel uitmaken van de huidige collectie of die nog worden verworven, zal Collecting Otherwise adviseren over een mogelijk nieuw collectiebeleid. De eerste iteratie onderzoekt (de aanwezigheid van) intersectioneel feministische en queer ruimtelijke praktijken en sluit aan bij de voortdurende ambitie van Het Nieuwe Instituut om niet alleen de mogelijkheden van haar rijke collectie zichtbaar te maken, maar ook de hiaten daarin, en zo actoren en praktijken te herkennen die op basis van bijvoorbeeld historisch collectiebeleid zijn en worden buitengesloten.

Collecting Otherwise wordt gelijktijdig en in lijn met andere onderzoeksprojeten binnen Architectuur Dichterbij ontwikkeld, zoals projecten die gewijd zijn aan het dekoloniseren van de collectie, het ter discussie stellen van de begrippen auteurschap en originaliteit, het onderzoeken van decentrale vormen van archivering, of de rol van opkomende technologieën bij het maken van keuzes in het verzamelen en het leggen van verbindingen - allemaal kwesties die de kern vormen van de fundamentele transformatie van de status van archieven.

*Foto van Balinese vrouw*, c. 1915, kopie, uit het archief van H.P. Berlage. Collectie Het Nieuwe Instituut, BERL ph538. 

Binnen Collecting Otherwise benaderen we alles wat we doen als een voortdurend work in progress. De omschrijvingen die we op dit moment gebruiken, worden gaandeweg het proces opnieuw bekeken, waarbij ze voorzien worden van annotaties en aanvullende context. Er is in dat traject een belangrijke rol weggelegd voor de intersectionele werkgroep. Deze werkgroep stelt zichzelf ten doel om de eigen verscheidenheid aan perspectieven te vertalen naar een kritische, maar bovenal zorgvuldige en zorgzame benadering van gevoelige onderwerpen. We belichamen zoals ieder mens intersecties; we vormen punten van frictie, draden van samenkomst. We realiseren ons dat het gevoelig ligt om de reproductie van de foto van een Balinese vrouw aan een spinnewiel zo’n prominente plek te geven, maar die keuze geeft ons tegelijkertijd de ruimte om haar aanwezigheid in de collectie ter discussie te stellen. De huidige behandeling van de foto als ‘onverklaarbaar collectiestuk’ zette aan tot reflectie. Zowel de afbeelding als het oorspronkelijke bijschrift raakt aan wezenlijke punten uit Collecting Otherwise, van de ‘blik’ – de gaze van de fotograaf, van de verzamelaar, van de archiefprofessional – die eruit lijkt te spreken, via de positie van de geportretteerde tot aan meer abstracte kwesties als de (re)productie van materiaal, indrukken en machtsrelaties.